Chiếc xe ca Ba Đình cũ kỹ lầm lũi bò trên mặt đê, để lại phía sau nó một vệt dài bụi đỏ, nắng chiều trải dài đổ xuống mặt sông sáng lóa, những tia nắng xuyên ngang cửa xe len vào bên trong làm tăng thêm cảm giác chật chội của chuyến xe thời chiến. Trên xe, lính chiếm phân nửa, đủ mọi sắc lính của đất Sơn Tây, noei người tra vẫn gọi là thủ đô bộ đội. Ngày nghỉ cuối tuần xả trại, được về Hà Nội ông lính nào trông cũng tươi rói. Chuyện lính râm ran át cả tiếng xe chạy, bác tài như đã quá quen với cảnh này, thỉnh thoảng tán vào đôi câu đùa dỡm với đám lính trẻ làm không khí trên xe rộn lên, vui vẻ.
Đang bon trên đường, bỗng nghe tiếng ken két do xe phanh gấp dội vào. Chiếc xe chựng lại bất ngờ, người trên xe bị xô dồn cả về phía trước, bác tài gầm lên đầy bực tức, văng một tiếng chửi thề. Nhìn qua kính lái phía trước, một cô gái trẻ giữa đường, tay vẫn còn giơ cao chiếc cặp học sinh đứng chặn đầu xe . Bên lề đường là cả hơn chục cô cậu học sinh, họ ào đến cửa khi xe vừa dừng lại. Lưỡng lự vài giây, bác tài kêu người phụ xe mở cửa, tốp học sinh ùa chen lên xe.Tôi né người sang bên cho từng người len vào chiếc xe chật trội, cô gái đứng chặn xe là người lên sau cùng hết chỗ, đành đứng ngay bậc lên xuống cạnh tôi và người phụ xe.
Cả xe im lặng, đám lính ngỡ ngàng, người nhún vai, kẻ lắc đầu, không hiểu họ nghĩ gì trước sự việc vừa xảy ra (?). Mọi người, nhất là mấy ông lính trẻ, mắt đổ dồn nhìn cô gái, khiến tôi đứng cạnh cũng thấy nóng ran người. Cô gái thoáng chút căng thẳng, bối rối đưa ánh mắt nhìn ra xa ngoài cửa xe ...
Trộm nhìn cô gái, ôi chà ! xinh đấy chứ ! Thân hình nhỏ nhắn trong chiếc áo chiết eo mầu cỏ úa, hai dải đuôi sam dài được buộc lại bằng mấy sợi len tím, trên ngực áo là chiếc huy hiệu đoàn mới tinh, khuôn mặt thanh tú ửng hồng. Nhìn bóng dáng ấy thật chẳng ai có thể tin điều cô ta vừa làm cho đám bạn.
Cái máu hay chọc ghẹo người khác trong tôi lại trỗi dậy, nhất là khi nhận thấy điều gì đó là lạ ở cô gái. Chưa biết phải nói cái gì, không chỉ để khám phá cái “nam tính” trong cô gái đang đứng kế bên mà còn để xua đi những ánh mắt của mấy ông lính nhà mình trên xe nữa…suốt từ lúc dừng xe tới giờ vẫn chưa chịu rời mắt nhìn cô ta, làm tôi cảm thấy khó chịu lây.
Việc bắt chuyện tán tỉnh một cô gái với mấy ông lính Hà Nội có mã thư sinh như tôi thật chẳng khó gì, nhưng không biết sao lúc này, nghĩ mãi mà chưa biết bắt đầu bằng cách nào. Hồi lâu mới phát ra một câu mà sao bâng quơ, chẳng giống ai :
_”Trái tim dũng cảm” này, giá mà ở trong những người lính chúng tôi thì hay quá
Không biết vay mượn ở đâu ra mà nhạt nhẽo, mà sến thế, rõ chán! Tự trách mình vậy, còn cô ta thì vẫn im lặng, càng thấy quê, lúc bấy giờ tôi chỉ muốn nhẩy ra khỏi xe…
Rồi thì cô gái liếc qua tôi, ánh mắt sắc như dao, đúng là rất “ghê gớm” đây. Ánh mắt dao cau ấy như muốn nói điều gì đây ? Tôi thật sự muốn lên tiếng nhưng cái lố của câu mào đầu làm tôi mất tự tin. Biết làm sao được, ráng mà chịu, đành chờ thời cơ sửa lỗi sau vậy. Rồi nàng cũng đáp lại:
_Xin lỗi, mong anh cùng mọi người thông cảm cho, hôm nay thứ bảy ai cũng muốn được về nhà . Vì việc này có thể làm các anh muộn vài phút, điều đó khiến anh khó chịu lắm sao ?.
Nghe cái giọng trịnh trọng quá, tôi biết là có ý diễu mình đây nhưng đáp lại là may lắm rồi. Tôi chấn tĩnh lại và đổi sang giọng chân chất mộc mạc hơn:
_Cô hiểu sai ý tôi rồi, tôi đâu có nói về chuyện sớm muộn mà nói về việc cô vừa làm ấy. Có phải kia là các bạn cùng lớp cô đấy không? Chúng tôi là lính nhìn cảnh vừa diễn ra thấy nó gai gai thế nào ấy…
_Đúng là các bạn cùng lớp em. Anh thông cảm nhé, cũng tại em chưa bao giờ được nghe ai nói thế. Thôi ! Giảng hòa nhé.
Dứt lời, cô quay sang nhìn thẳng vào mắt tôi. Đôi mắt nâu thật dịu và thật mạnh bạo ! Tôi chưa bao giờ gặp đôi mắt và cái nhìn như thế. Tôi không thể ngờ mình đổi chiến thuật lại hiệu quả đến thế, gánh nặng tâm lý như vừa được gỡ bỏ, ngỡ ngàng giây lát... Mà lạ thật, cũng là trong một con người ấy mà sao lúc sắc lẹm, lúc dịu dàng thế nhỉ (?)…Khoảng cách xa lạ như không còn nữa.
Từ đây câu chuyện thật dễ chịu nhẹ nhàng, được đà tôi bắt đầu ba hoa đủ thứ chuyện về lính, cố kể nhiều chuyện vui khiến cô nhiều lúc phải bật cười. Đôi khi vẫn phải lườm mấy ông lính nhà mình để họ “giữ ý” giùm, tôi rất sợ mấy ông vui miệng tán theo vô ý làm lộ nhân thân … thì hỏng bét. Cô ta thỉnh thoảng cũng hỏi han, góp chuyện và đáp lại tôi rất giản dị, có phần kiệm lời nhưng thông minh, dịu dàng và đầy nữ tính .
Nắng chiều đã tắt, làng xóm đồng ruộng trên đường xe qua sẫm lại, xanh ngắt, khói lam chiều phía xa, mờ mờ tỏa từ sau những rặng tre. Trời mùa đông nhanh tối, nhìn về phía Hà Nội một vầng hồng nhẹ mờ mờ của những ánh đèn thành phố hắt lên bầu trời tối mịt. Xe chạy gần đến Hà Nội không khí bộn rộn căng thẳng của chiến tranh càng hiện rõ. Các loại xe quân sự, xe chở đạn tên lửa, xe kéo pháo cao xạ không biết từ đâu xuất hiện, lầm lũi đen ngòm. ..Hà Nội đang chuẩn bị cho những trận đánh mới, chiến tranh đang ngày mỗi ác liệt
Tôi chợt trở lại với thực tại của mình, có một đêm nay và ngày mai để thăm nhà và chào Hà Nội. Lần này về là để đi xa lắm, không biết bao giờ trở lại. Chợt buồn, tôi lặng im, cái buồn bất chợt trong tôi đã làm cô gái ngỡ ngàng, cô cũng đứng lặng như thể biết được ý nghĩ trong tôi. Tôi xa Hà Nội, xa con phổ nhỏ cổ kính, xa cây bàng già trước ngõ, xa những người thân cùng bạn bè thủa cắp sách…Tất cả chỉ còn là kỹ ức, là nỗi nhớ trong tôi, người lính trẻ
Có điều gì trỗi dậy trong tôi, nao nao nỗi buồn, vương vấn mơ hồ… Và chuyến xe hôm nay sao như thấy có điều gì khác lạ.
Tôi ngả người tựa vào thanh vịn của xe, cố dãn xa khoảng cách để nhìn em cho rõ , em cũng nhìn tôi, mắt hai đứa gặp nhau thật cảm thông dịu dàng.
Xe đến Kim Mã, tôi quyết định không về nhà ngay mà đi theo em, dù em đã chào từ biệt. Trong tôi bỗng dưng xao xuyến lạ và không muốn rời xa em.
Em nhẹ nhàng nói :” Em tự về được mà, anh nên về nhà sớm kẻo người nhà mong. Ngày mai em sẽ đến nhà thăm anh. “
Tôi bảo :” Em biết nhà anh ở đâu mà đến , đưa em về biết nhà, mai anh sẽ đến thăm em.”
_Trên xe anh nói nhà anh rồi đấy thôi, anh quên rồi sao, Hùng ơi !
Nghe đến đây tôi tóa hỏa, mới nhớ ra trên xe tôi đã ba hoa, phịa cả tên và địa chỉ. Khổ thế ! Cái thằng lính đi đâu tán đấy chẳng mấy khi dùng tên thật của mình. Ban đầu cũng nghĩ tào lao tí cho vui.. tôi lấy đại tên của tay A trưởng và kể nhà tôi ở khu phố của cán bộ cao cấp . Tôi vội cải chính lại tên và địa chỉ thật của mình
Em bật tiếng cười trong trẻo khi nhận ra mọi chuyện :” Lại thế nữa ! Vậy mà em luôn nghĩ anh là người nghiêm túc đấy ! ”
Lần trước anh phịa đấy, lần này là thật, là nghiêm túc, em nhớ nhé và bây giờ anh là người khác_Tôi nói chân thành.
Vâng em tin , chào anh, mai ta gặp nhau, chúc anh vui vẻ !_ Nói xong, em vội bước.
Nhưng tôi bám theo, còn em không đuổi khi thấy tôi vẫn đi bên cạnh. Đi đâu tôi chẳng cần biết, miễn được đi bên em là được, đi lặng lẽ trong ánh đèn mờ của phố phường Hà Nội.Thật lạ , hai đứa chẳng nói được gì, chỉ đi bên nhau như những người thân thiết tự bao giờ.
.....Hà Nội về tối mơ màng tĩnh lặng, bước chân hai đứa ngập ngừng...
( Trích tản văn của Văn Công Hùng )
Đến đầu Thợ Nhuộm thì có còi báo động, chúng tôi ngồi lại bên vỉa hè cạnh một cái hẩm tròn nhỏ nhưng chẳng ai chịu xuống. Có tiếng bom xa xa phía ngoại ô, trong nội thành vẫn yên tĩnh. Đến lúc này em mới bảo tôi :” Lát nữa báo yên anh về đi, cũng sắp tới nhà em rồi. Tôi đồng ý và lại xin địa chỉ, nhưng em nhất định không cho, như để an ủi tôi, em bảo mai thế nào em cũng đến thăm tôi.
Chúng tôi đến đầu BT thì em đứng lại chìa tay ra nói :” Ta chia tay ở đây thôi, hẹn ngày mai gặp lại.” Tôi nắm chặt tay em không muốn rời, em nhẹ nhàng rút tay ra, rồi vụt chạy . Tôi đứng trân ra nhìn, hai cái đuôi sam lắc lắc xa dần rồi mất hút trong đêm tối. Bừng tỉnh lại tôi chạy đuổi theo, chết thật ! mình còn chưa kịp biết tên cô ấy..Muộn mất rồi! Tôi thẫn thờ nhìn những ô cửa sổ trong dưới ánh đèn vàng, hy vọng thấy một bóng hình.
....Em ở đâu trong miên man những bóng người xa lạ, những quầng sáng vàng vọt, và cả tiếng lá xao xác trên đường. Có những lúc cứ thấy thắt ruột lại trước những dự cảm mơ hồ, mong manh như gió, những cơn gió lang thang...
( Trích tản văn của Văn Công Hùng )
Đêm ấy tôi về nhà rất muộn, con bé út ra mở cửa cho tôi, mẹ không có nhà, bà đang ở trong bệnh viện chăm sóc cho Cha tôi.
Sáng tỉnh dạy đã thấy mẹ chuẩn bị một cặp lồng cháo, bà giục tôi ăn sáng để mang cháo vào cho cha. Tôi muốn vào thăm cha nhưng lại lo em đến không gặp, không dám nói với mẹ tôi đành ra đi mà lòng thấp thỏm.
Gần trưa mẹ mang cơm vào viện, mẹ bảo có cô gái gì tên …H đến thăm con, trước khi về nó nói nhà ở … phố BT. Mẹ còn dặn với theo khi tôi về :” Con về ăn trưa đi, nếu đi chơi đâu thì về sớm để chiều đi cho kịp chuyến xe.”
Tôi phóng như bay đến phố BT, tìm số nhà theo mẹ nói, đến nơi mới biết số nhà ấy là của một khu tập thể. Trước cổng thấy hai cô gái đang đứng hóng gió, buôn chuyện, tôi hỏi :” Hai cô cho hỏi, nhà cô..H ở đâu ? ”. Họ nhìn tôi từ đầu đến chân, rồi nhìn nhau cuối cùng trả lời rằng khu nhà này không có ai tên thế. Biết làm sao đây (?) tôi cố gặng hỏi với chút thông tin ít ỏi về em, hy vọng cuối cùng…nhưng đáp lại là ánh mắt diễu cợt và những nụ cười thiếu thiện cảm. Tình huống này tôi chỉ còn cách chào họ rồi chuồn. Về nhà bữa cơm mẹ chuẩn bị ngon thế mà tôi ăn chả được..
Chiều ấy tôi ra đi, chia tay Hà Nội, trong lòng mang theo một chút mơ màng mong manh về người con gái ấy. Những tưởng thời gian trôi đi tôi cũng sẽ nguôi ngoai, đâu ngờ cảm xúc trong tôi về chuyến xe ấy vẫn theo tôi suốt đến tận bây giờ và trong nỗi nhớ Hà Nội luôn có hình bóng em.
Đi B tôi vào mặt trận Tây Nguyên, ở bộ phận quân khí của sư 10. Từ sau hiệp định Pari lính Tây Nguyên nhận được thư nhà thường xuyên, nhất là lính trên sư bộ chúng tôi. Thư mẹ tôi lần nào bà cũng nhắc đến cô gái ấy, bà kể em là sinh viên đâu như học tận Thái Nguyên ấy, nhưng cứ mỗi chủ nhật được về Hà Nội lại đến thăm nhà mình. Bà cứ gặng hỏi tôi và em là thế nào ? Sao từ trước chẳng thấy tôi nói gì…Tôi biết cụ thích cô ấy lắm rồi, vì thỉnh thoảng có mấy đứa bạn gái cùng lớp phổ thông xưa đến chơi chỉ thấy cụ nhắc qua, còn chuyện về em bao giờ mẹ cũng viết cả trang thư. Chẳng riêng gì các cụ, con bé út nhà tôi mới i tờ , nó thư cho tôi chữ ngả chữ nghiêng nhưng tên chị …G thì nó viết nắm nót và đẹp nhất, tôi tin nó cũng yêu mến cái chị ..G này lắm.
Em đã như cô Tấm vậy, mỗi lần em đến cả nhà tôi lại rộn vui , làm vơi đi phần nào nỗi nhớ đứa con xa .
Cũng nhờ thư mẹ, tôi mới biết tên thật em, mới biết mẹ lầm vì nếu chữ cái cuối cùng là H thì em có cái tên rất nữ tính, mẹ tin thế. Có ai nghĩ tên em lại rất con trai với chữ G ở cuối, sự nhầm lẫn ấy khiến tôi không gặp được em ngày đó.
Còn tôi! Biết phải nói gì hơn nữa, tôi thầm cảm ơn số phận đã đưa tôi đi trong chuyến xe ấy. Là thằng lính chiến trường chả biết sống chết ra sao nên tôi đâu dám nghĩ đến chuyện yêu. Đấy là nghĩ thế nhưng khi thấy luôn có một cô gái, lại xinh nữa, quan tâm đến mình, hẳn lòng tôi ấm lại rất nhiều. Có lúc tôi muốn viết thư cho em những lại không dám, chiến tranh liên niêm , biết bao giờ mới dứt nên lại thôi.
Nay chiến tranh qua rồi, may mắn còn sống trở về, nhất định tôi phải tìm em….
*********
CÂU CHUYỆN TRÊN tôi được nghe được từ một người lính Tây Nguyên khi anh cùng tôi bị mắc kẹt lại ở Huế trên đường ra Bắc hồi tháng 10/1975. Năm ấy Huế có mưa lớn, lũ về nước đầm phá dâng cao, cầu An Lỗ bị lũ phá hỏng ( cầu lúc đó làm bằng gỗ thông tẩm dầu Mỹ, chưa có cầu xi măng như bây giờ). Huế dồn cục người từ phương Nam ra, lính đi phép, đi công tác, ra quân và đi học, người miền Bắc vào chơi miền Nam ra .vv. đông nghịt. Ai cũng lỉnh kỉnh đồ đạc hàng hóa của miền Nam. Chỉ có mấy anh lính chiến trường chúng tôi là ba lô lép kẹp. Đồ quí nhất trong hành trang của tôi là con búp bê nhỏ, có cái lông mi cong cong, đặt nằm xuống là nó nhắm mắt. Tôi dành những đồng tiền ít ỏi của mình mua nó làm quà cho bé Hà, con gái dì tôi. Tôi thương bé Hà vì chú Hưng chồng dì tôi không bao giờ trở về nữa, bé Hà chưa bao giờ biết cha mình. Trong ngày khải hoàn này chắc hai mẹ con dì tôi buồn lắm…
Lính nằm chờ thông xe rỗi việc nên chuyện cứ dài dài nối nhau. Câu chuyện của anh lính Tây Nguyên được nghe làm tôi chú ý nhiều vì rất có thể cô gái ấy tôi biết …
Tôi có anh bạn cùng đơn vị thân lắm, chúng tôi cùng người Hà Nội. Anh bạn tôi cũng ở cái số nhà ấy và có cô em gái cùng tên đàn ông với cô gái mà anh lính Tây Nguyên vừa kể. Là lính chiến trường chúng tôi thường chia sẻ với nhau nhiều thứ, kể cả những lá thư của người yêu. Bạn tôi vẫn thường cho chúng tôi xem thư em gái gửi cho mình. Đọc thư, tôi biết em gái bạn tôi đang là sinh viên đại học mỏ địa chất mà trường này cũng đang ở Thái Nguyên. Trong cái ví của cậu ấy bao giờ cũng có ảnh gia đình và ảnh cô em gái là chúng tôi để ý nhiều nhất. Quả là em gái cậu ta xinh đẹp và sắc sảo lắm, vậy nên cả chốt ai cũng nhận là em rể hắn. Chuyện đùa vui thế thôi nhưng cũng làm cánh lính chúng tôi vui và không ít ông mơ tưởng thật sự. Chúng tôi khi buồn lại bảo anh bạn lấy thư em gái ra đọc vì cô bé có cách viết dí dỏm, nghe mãi không chán.
Rồi một lần đầu mùa khô 1974, có người lính trinh sát e2,f324 mò lên chốt chúng tôi hỏi thăm anh bạn tôi. Lính tráng tiếp khách chỉ có thuốc lào và trà sâm chiến sĩ nhưng vui vẻ tình đồng đội, đồng hương. Người lính trinh sát Hà Nội , trước khi đi bộ đội đang học năm thứ nhất đại học tổng hợp văn. Qua chuyện trò thì biết anh ta là bạn trai của em gái bạn tôi, nghĩa là em gái bạn tôi đã có người yêu, điều này làm khối ông lính chúng tôi thất vọng nhưng không vì thế mà chúng tôi đối sử không tốt với người đồng đội f324 kia. Ngược lại chúng tôi ngưỡng mộ anh ta vì được một cô gái xinh đẹp như thế yêu và cánh lính chúng tôi rất tự hào về điều này. Chỉ có điều từ ngày đó chúng tôi chia sẻ với người anh cô gái đó từ điếu thuốc lào hay bất cứ một cái gì khác đều là tình bạn, tình đồng đội, đông hương. Cái chuyện tán láo vui đùa anh vợ, em rể chẳng còn ai nhắc đến. Là lính, chúng tôi luôn trân trọng mối tình của đồng đội mình.
Khi nghe người lính Tây Nguyên kể thì tôi tin chắc hai cô gái đó chỉ là một…Lạ chưa, mỗi cô trong nó đều rất trong sáng, đáng yêu và cảm phục nhưng hai cái đáng yêu ấy trong cùng một thời điểm, trong một con người thì … tôi chưa tưởng tượng nổi, bất ngờ quá, tôi chưa đủ thời gian, từng trải để đón nhận và suy xét chuyện này. Nó là gì trong cuộc sống chúng ta những ngày đã qua. Tôi đành im lặng để mà quan sát, chiêm nghiệm. Khi quanh cô là những người lính trẻ được cô yêu : anh quân khí, anh trinh sát và các đồng đội của anh trai cô .
